بررسی اثر نوسان درآمدهای نفتی بر اقتصاد ایران در چارچوب یک الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه

نفت در اقتصاد ایران به عنوان یکی از اعضا اوپک نقش تعیین کننده ای ایفا میکند. درآمد حاصل از صادرات نفتی مهمترین منبع درآمد دولت به شمار می رود. تاثیر درآمدهای نفتی و نوسانات آن بر اقتصاد ایران و بخشهای مختلف همواره مهم و سئوال برانگیز بوده است و مطالعات گوناگونی نیز در این زمینه صورت گرفته در مورد ایران نشان میدهد که در عمده این تحقیقات چگونگی تاثیر نوسان درآمدهای نفتی بر بخش کشاورزی مورد بررسی بوده و رد یا اثبات وجود پدیده ضد کشاورزی برای ایران مد نظر قرار گرفته است. وجه تمایز تحقیق حاضر با سایر مطالعات صورت گرفته در این زمینه به این گونه است که با استفاده از روش تعادل عمومی قابل محاسبه cge تاثیر نوسانات درآمدی بر همه بخشهای اقتصادی در قالب چهار گروه کشاورزی، صنعت، خدمات و نفت بررسی میشود. لازم به ذکر است که این تحقیق نخستین استفاده از روش cge در موضوع نوسانات درآمدی برای اقتصاد ایران میباشد. در این مطالعه اثر نوسان ناگهانی درآمدهای نفتی بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران مورد بررسی قرار میگیرد. شبیه سازی اقتصاد ایران در یک سال پایه با معادلات ریاضی مربوط به فروض مدلهای تعادل عمومی، با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1375 صورت گرفته است. حل مدل با بهره گیری از نرم افزار برنامه نویسی gams انجام میشود. پس از آن با ارائه دو سناریو متفاوت افزایش درآمدهای نفتی به عنوان مهمترین منبع ارزی و درآمدی اقتصاد ایران، آثار و تبعات این شوکها بر مولفه های کلان اقتصادی هم چون تولید، صادرات و واردات مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج حاصل از شبیه سازی نشان دهنده تاثیر مثبت درآمدهای نفتی بر بخش صنعت میباشد. همچنین بروز پدیده ضد کشاورزی در اثر شوک حاصل از افزایش درآمدهای نفتی رد میشود و رشد تولیدات کشاورزی علی رغم افزایش در واردات مشاهده میشود.